WAARDENvol besturen

Bedrijfsdoelstellingen en cultuur, motivatie en prestatie, cultuur en gedrag. Het zijn de bekende thema’s binnen elke organisatie. Benieuwd wat “Waardenvol besturen” hierin kan betekenen?

Cultuur, motivatie, gedrag, waarden… Een greep uit onderwerpen die met grote regelmaat passeren, maar ook weer makkelijk van de bestuursagenda verdwijnen. En dat terwijl de aandacht voor de relatie mens – organisatie – prestatie groot is. Hoe komt het dat inzichten uit wetenschappelijke publicaties en uit de consultancy maar moeizaam de bedrijfspraktijk bereiken? En nog minder vaak tot meetbare impact leiden? Wij zien verschillende verklaringen. Bijvoorbeeld dat teams en organisaties de onderstroom en de bovenstroom bij verschillende afdelingen hebben belegd. De verbinding ertussen is verzand in abstracte, polariserende discussies. Frustraties lopen op en de energie vloeit weg. Hoe kan het wel?

Met literatuuronderzoek en eigen recente opdrachten, hebben we drie cruciale stappen geïdentificeerd:

1. Herkennen en erkennen van de relevantie van de onderstroom in organisaties
2. Het meten en concreet maken van die onderstroom
3. Het integreren van onder- en bovenstroom in één bedrijfsdashboard ten behoeve van waardenvolle besturing.

 

Waardenvol besturen

‘Waardenvol besturen’ staat voor besturen waarbij de onderstroom – doorgaans het onzichtbare deel van de organisatie – integraal onderdeel van de besturing wordt. Binnen iedere organisatie kan een onzichtbaar deel (onderstroom) en een zichtbaar deel (bovenstroom) worden onderscheiden.

Onderstroom	Bovenstroom
Ziel	Zakelijk
Cultuur	Structuur
Hart	Hard
Mensen	Materie
Betekenis	Targets
Beste voor	Beste in

 

Verbinden

Organisaties die onderstroom en bovenstroom actief weten te verbinden presteren beter. Het succes van deze verbondenheid uit zich via verschillende indicatoren zoals hogere betrokkenheid van medewerkers, lager verzuim, lagere defectkosten, betere financiële resultaten en tevredener klanten. Deze indicatoren klinken bekend in de oren. Minder bekend is het feit dat ook de onderstroom objectiveerbaar en bestuurbaar is.

 

Wat je meet kun je managen

Inzicht in de onderstroom wordt verkregen door een waardenonderzoek. Dat onderzoek resulteert in een waardenprofiel van de organisatie, door waarden kwalitatief (in woorden) en kwantitatief (hoeveel van welke waarde) te meten en in klare taal om te zetten. Alle waarden worden in verschillende doorsnedes gepresenteerd als individuele waarden, organisatiewaarden van vandaag en de gewenste waarden in de toekomst.

Met het oog op organisatiesturing komen er twee bijzondere waardecategorieën naar voren:

1. Entropie: waarden zonder toegevoegde waarde voor de organisatie, die als energieverlies kunnen worden geduid. Dit energieverlies heeft direct een negatieve impact op de bovenstroom en daarmee de prestatie van de organisatie.
2. Syntropie: ontbrekende maar nadrukkelijk gewenste waarden. Als deze waarden worden onderkend en omarmd, dan hebben ze een positieve bijdragen aan de prestatie.

Objectivering van waarden zoals hierboven beschreven stelt de organisatie in staat om op de samenhang van onder- en bovenstroom te gaan sturen.

 

Waardensturing onderdeel van het bedrijfsdashboard

Op basis van het verkregen inzicht in de onderstroom kan het bedrijfsdashboard compleet worden gemaakt en worden aangevuld met doelen op de ontwikkeling van de onderstroom, compleet met meetbare indicatoren. Het reduceren van ongewenste waarden, het energieverlies en het bouwen aan toekomstige waarden, komen als harde indicatoren op de scorecard van de organisatie te staan. Hiermee is het dashboard compleet gemaakt en is onderstroom integraal onderdeel geworden van de business. Er kan meteen worden gestart met gericht ontwikkelen, leren en ontdekken van de samenhang.

 

Waar gaat het dan over?

Om een idee te geven van vragen die vanuit de onderstroom op de besturingsagenda komen, volgen enkele voorbeelden:

• Wat is het waardenprofiel van medewerkers die wij werven, hoe selecteren wij hierop?
• Welke communicatie uitingen passen bij ons waardenprofiel?
• Welk gedrag past bij de gewenste waarden?
• Hoeveel en welk management hebben we nodig in een waardengestuurde organisatie?
• Hoe gaan we het energieverlies reduceren?
• Hoe gaan we gewenste maar nog ontbrekende waarden toevoegen?
• Welke doelen formuleren we ten aanzien van de gewenste beweging en welke indicatoren passen hierbij?
• Welke aanpassingen vraagt dit in onze management rapportages?
• Naar welk waarden- en bewustzijnsniveau gaat nu onze energie en welke verschuiving willen we maken?

De cirkel is rond wanneer er op basis van het inzicht in de onderstroom een vertaling is gemaakt naar de aangevulde organisatie-ambitie. Ambities van onderstroom en bovenstroom gaan daarin samen.

 

Eyeopener

Onderstroom en bovenstroom bepalen gezamenlijk de prestaties van organisaties. Organisaties die er in slagen vanuit samenhang te besturen presteren beter. De werksfeer is er beter, de klanten zijn tevredener. Praktisch invulling geven aan deze integrale manier van besturen is uitstekend uitvoerbaar. Praktijkcases hebben dat inmiddels aangetoond. Waardesturing? Een eyeopener die opvolging verdient!